Гарадзенская вясна

Пас­ля не­каль­кіх ме­ся­цаў ад­сут­нас­ці мне із­ноў уда­ло­ся на не­каль­кі дзён вып­ра­віц­ца ў ту­ры­стыч­ную па­ез­д­ку ў Бе­ла­русь. Так як і па­пя­рэд­нім ра­зам ад­п­ра­віў­ся я на цяг­ні­ку Бе­ла­сток­Грод­на. Ца­на бі­ле­та ўжо да­ступ­ная для кож­най кі­шэ­ні і пэў­ныя га­дзі­ны пра­ез­ду ў па­меж­ны го­рад, а гэ­та важ­ныя ар­гу­мен­ты ў пла­на­ван­ні па­ез­д­кі. Ну і мес­ца ў цяг­ні­ку знач­на больш, чым­сь­ці ў мар­ш­рут­цы, і но­гі мож­на рас­п­ра­стаць на ва­гон­ным ка­лі­до­ры. Цяг­нік з Бе­ла­сто­ка ў Куз­ні­цу­Бе­ла­стоц­кую ім­чыць без ані­я­кіх пры­пын­каў па мар­ш­ру­це толь­кі со­рак хві­лін. У Куз­ні­цы да ад­п­раў­лен­ня ў гро­дзен­скім на­прам­ку па­са­жы­раў ча­кае аж га­дзін­ны пе­ра­пы­нак. У тым ча­се пас­ля паў­га­дзін­на­га су­ціш­ша за­віт­ва­юць да нас поль­скія па­меж­ні­кі і мыт­ні­кі. Усё ад­бы­ва­ец­ца ў сан­лі­вай ат­мас­фе­ры, без нер­во­вас­ці з бо­ку па­да­рож­ных і служ­баў. Па­да­рож­ныя гэ­та ў мно­гім ту­ры­сты, якія ка­ры­ста­юц­ца бяз­ві­за­вым рэ­жы­мам, і бе­ла­ру­сы, якія ўжо ў Поль­ш­чы ці Еў­ро­пе знай­ш­лі свае мес­цы пра­цы і, хі­ба, па­ста­ян­на­га жы­хар­ства. З на­мі ў ку­пэ еха­лі ма­ла­дыя лю­дзі, звя­за­ныя з Кра­ка­вам, і жан­чы­на, што даў­но з’е­ха­ла на пра­цу ў Іта­лію. У су­сед­ніх ку­пэ бы­ло мно­га сем’­яў, што з дзець­мі пры­яз­джа­юць ужо толь­кі на­ве­даць сва­іх бліз­кіх у род­най Бе­ла­ру­сі. Эка­на­міч­ныя га­стар­бай­та­ры вяр­та­юц­ца най­час­цей з поль­скі­мі паш­пар­та­мі як паў­нап­раў­ныя гра­ма­дзя­не гэ­тай кра­і­ны. Гэ­та вы­раз­на па­каз­ва­юць і поль­скія ста­ты­сты­кі, з якіх вы­ні­кае, што ў апош­ніх трох га­дах коль­касць бе­ла­ру­саў, якія ат­ры­ма­лі да­звол на пра­цу над Віс­лай і поль­скае гра­ма­дзян­ства ско­чы­ла ўжо за во­сем ты­сяч што­га­до­ва. Зна­чыць, бе­ла­ру­сы пас­ля ўкра­ін­цаў з’яў­ля­юц­ца той пра­цоў­най сі­лай, якой ча­ка­юць поль­скія ра­бо­та­даў­цы і дзяр­жаў­ныя служ­боў­цы. Ба­чаць яны ў абедз­вюх на­цы­ях лю­дзей, якія най­хут­чэй асі­мі­лю­юц­ца ў куль­тур­ным, моў­ным і дзяр­жаў­ным пла­не.

Чы­гу­нач­ны вак­зал у Куз­ні­цы пе­ры­яд сва­ёй кан­т­ра­бан­д­най прас­пе­ры­ты зда­ец­ца мець за са­бою. Ва­кол вак­за­ла знік­лі пра­дук­то­выя кра­мы, на­ват лік­ві­да­ва­на па­са­да ка­сір­кі ў са­мім бу­дын­ку. Ня­ма тых дзя­сят­каў лю­дзей­му­ра­шак, што пе­ра­во­зі­лі ўсё, па­чы­на­ю­чы з ма­біль­ні­каў, воп­рат­кі ці ца­цак для дзя­цей. Пе­ра­а­ры­ен­та­цыя рын­ку і шля­хоў кан­т­ра­бан­д­най пе­ра­воз­кі пры­нес­ла зме­ну ў га­тун­ку пе­ра­ся­ка­ю­чых тут мя­жу па­са­жы­раў. Адзі­най рэ­аль­най кан­то­рай з’яў­ля­ец­ца мыт­ны пункт, які зай­ма­ец­ца вы­піс­ван­нем квіт­коў на зва­рот ПДВ ад за­куп­ле­ных у Поль­ш­чы та­ва­раў. Мо­жа та­му той пры­му­со­вы пе­ра­пы­нак у па­да­рож­жы за­цяг­ва­ец­ца ме­на­ві­та і па той «ва­таў­скай» пры­чы­не. Кан­т­ра­бан­д­на­ган­д­лё­вы пульс біз­не­су пе­ра­нёс­ся зу­сім у не­па­да­лё­кі да­рож­ны пе­ра­ход у ма­шы­ны, мар­ш­рут­кі і аў­то­бу­сы. Там ме­на­ві­та мож­на па­ба­чыць і ад­чуць на ўлас­най ску­ры ўсе неп­ры­ем­ныя і нес­па­дзя­ва­ныя сюр­п­ры­зы, бу­ду­чыя вы­ні­кам па­даз­ро­нас­ці і па­вы­ша­най коль­кас­ці кан­т­ро­ляў ад роз­ных служ­баў, якім даз­во­ле­ны та­кія дзе­ян­ні ў да­чы­нен­ні да гра­ма­дзян Бе­ла­ру­сі і Поль­ш­чы. Ча­ка­ю­чы за­нуд­лі­ва да­лей­ша­га па­да­рож­жа, пе­рад ва­чы­ма про­ста паў­ста­ва­лі чэр­гі, эмо­цыі і страс­ці, якія ад­бы­ва­юц­ца на па­ра­лель­ным пе­ра­хо­дзе ў той жа са­май Куз­ні­цы. Не га­во­ра­чы ўжо, што заст­раг­нуць на паг­ран­пе­ра­хо­дзе на ча­ты­ры га­дзі­ны ў ча­кан­ні пе­ра­ся­чэн­ня мя­жы гэ­та не ней­кая нес­па­дзя­ва­ная прык­рая не­ча­ка­насць, але што­дзён­ш­чы­на, якую, зда­ец­ца, у рам­ках па­ша­ны сва­ёй пра­цы, ах­вот­на рэ­гу­лю­юць та­кім тэм­пам служ­бы абедз­вюх дзяр­жаў. Жур­на­ліс­ц­кае апі­сан­не ад­на­го і дру­го­га па­меж­на­га пун­к­ту гэ­та два роз­ныя све­ты.

Еду­чы цяг­ні­ком, на зда­ро­вы ро­зум, час та­ко­га па­да­рож­жа мо­жа быць яш­чэ ска­ро­ча­ны кош­там аб­ме­жа­ван­ня га­дзін­на­га пе­ра­пын­ку, бо з Куз­ні­цы ў Грод­на гэ­та так­са­ма со­рак хві­лін яз­ды. Ча­са­мі на­гад­вае яна па­да­рож­жа ту­ры­стыч­най вуз­ка­ка­лей­кай, а не між­на­род­ным цяг­ні­ком.

Апіс­ва­ю­чы па­пя­рэд­нюю па­ез­д­ку, пі­саў я, што вя­лі­кай няз­руч­нас­цю для ту­ры­стаў з’яў­ля­ец­ца аба­вя­зак за­паў­няць міг­ра­цый­ныя кар­ты, сто­я­чы ў чар­зе да бе­ла­ру­скіх па­меж­ні­каў на кан­т­роль. Ця­пер урэш­це гэ­ты бю­рак­ра­тыч­ны і ні­ко­му не­па­трэб­ны аба­вя­зак цал­кам ад­ме­не­ны тым, хто не едзе да­лей у Ра­сію. Пра­ін­фар­ма­ва­ла пра гэ­та яш­чэ ў цяг­ні­ку бе­ла­ру­ская па­меж­ні­ца, што на­пэў­на не толь­кі на ма­ім тва­ры, але і ўсіх ту­ры­стаў вык­лі­ка­ла не толь­кі ўсмеш­ку, але і па­лёг­ку. За­ста­ец­ца толь­кі спа­дзя­вац­ца, што гэ­та доб­ры крок да цал­кам бяз­ві­за­ва­га рэ­жы­му па­між Поль­ш­чай і Бе­ла­рус­сю.

Яў­ген ВА­ПА