Навіны
Нашае і важнае
Жыццё ў час заразы моцна скарэктавала нашы штодзённыя справы і дзеянні. Не інакш адбылося з адзначэннем Акту 25 Сакавіка — 102 гадавіны з дня абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі. На Беласточчыне традыцыя адзначэння 25 Сакавіка існуе безупынна з паловы 1980-х гадоў, але зараз яна сутыкнулася з зусім незвычайнымі выклікамі. Звычайна мы заранёў мелі падрыхтаваную праграму і лагістычнае забеспячэнне мерапрыемства і нашых гасцей-выканаўцаў. У гэтым годзе на нашых святкаваннях меў выступіць знакаміты мінскі фольк-рок калектыў «Тутэйшая шляхта», слава якога вядомая далёка па‑за межамі Беларусі. Успышка каранавіруса збіла нашы планы і мы яшчэ да афіцыйных урадавых забарон аднагалосна вырашылі, што не можам рызыкаваць здароўем людзей з Беласточчыны і гасцей з Беларусі. Тады з’явіўся варыянт, які прадугледжваў перанесці святкаванні менавіта ў прамы эфір Беларускага Радыё Рацыя, дзе гасцямі мелі быць па гістарычнай дзялянцы Алесь Бяляцкі, а з канцэртам у радыйнай студыі меў выступіць Эдуард Акулін. Адбыліся тэхнічныя падрыхтоўкі і... пачала абавязваць забарона ўезду чужаземцаў у Польшчу. Потым адпадалі і іншыя варыянты ў сувязі з абвастрэннем эпідэміялагічнага рэжыму, які дазваляе прабываць разам толькі дзвюм асобам, у тым ліку планаванае намі ўскладанне кветак на магілах беларускіх дзеячаў родам з Беласточчыны. Аднак фармат святкаванняў, дзякуючы Радыё Рацыя, аказаўся рэальным. Спецыяльная святочная музыка ўвесь дзень, жывы эфір, прысвечаны гэтай гадавіне, пасланне старшыні Рады БНР Івонкі Сурвілы, знакамітая, аўтарская перадача Віктара Сямашкі, прысвечаная беларускім гімнам і прамая трансляцыя ў эфіры і на сайце радыё канцэрта Лявона Вольскага непасрэдна з Мінска, нягледзячы на ўсе забароны дня, дала пачуццё еднасці і супольнасці адчування так важнай гістарычнай падзеі. І менавіта традыцыйныя букеты бел-чырвона-белых кветак, уручаных у час беластоцкіх святкаванняў, належацца проста ўсім, хто думкамі, учынкамі, словамі, эсэмэскамі ці тостамі павіншавалі адзін аднаго з гэтым святам. Бо такім чынам мы дарылі таксама ўзаемна і духоўныя колеры, сімвалы Беларускай Народнай Рэспублікі. Формы святкавання ў гэтым годзе змяніліся, дзякуючы віртуальнаму свету, а перш за ўсё незалежным СМІ. Сітуацыя ёсць так дынамічнай, што мы не можам нічога з упэўненасцю сказаць, як будзем адзначаць свята праз год. Дакладна можна сказаць толькі тое, што 102-я ўгодкі абвяшчэння БНР адзначылі беларусы ва ўсім свеце. І гэта доказ таго, што мы тое зрабілі і мы існуем. Нам трэба мець сілы, каб было за што і за каго змагацца, каго і што ўшаноўваць. Сёння мы можам нашымі думкамі, ідэямі быць у свабодным, медыйным эфіры. І гэта таксама перамога ідэй Беларускай Народнай Рэспублікі як незалежнай беларускай думкі. Можам распавядаць пра БНР для дзясяткаў тысяч людзей дзякуючы радыё, дзякуючы іншым медыям, інтэрнэт-прасторы. Галоўнае, што мы памятаем і адзначаем самае важнае, жыццятворнае палітычнае здарэнне пачатку ХХ стагоддзя — вяртанне Беларусі, як незалежнай дзяржавы, на мапу Еўропы і свету. Гэта тая падзея, якая адбылася нягледзячы на ўсе абставіны, на ўвесь трагізм Першай сусветнай вайны і тадышніх страшлівых эпідэмій тыфу ці грыпу-іспанкі. Мы не вечныя ў гэтым свеце, але захаваць памяць пра Бацькаўшчыну — гэта той запавет, які кладзецца на нас абавязкам. У нашай гісторыі быў крывавы тэрор у Савецкім Саюзе, была забарона святкавання ў Польшчы, нямецкая акупацыя, зноў савецкі перыяд, калі існавала забарона на тое, каб гаварыць пра БНР, але ўсё адно памяць захоўвалася. Кожнае пакаленне мае свае гістарычныя пункты адноснасці. Нашы прадзеды перажылі бежанства, нашы дзяды і бацькі — Другую сусветную вайну і перыяд пасляваеннай дзейнасці польскага падполля, маё пакаленне — ваеннае становішча 1981 года, Чарнобыль і дэмакратычныя перамены 1989 года. Што запомніцца пакаленню маёй дачкі? Напэўна пандэмія каранавіруса, якая стане яго псіхалагічна-грамадскім выклікам і выпрабаваннем. Погляды людзей на сваё быццё ў гэтым свеце і жыцці напэўна зменяцца, а пераасэнсаванне каштоўнасцей — перад намі.
Яўген Вапа