Гарадзенская вясна

За­раз у нас у поў­ным раз­га­ры ка­лян­дар­нае ле­та. У гэ­тым го­дзе спа­да­рож­ні­ча­юць яму не менш га­ра­чыя прэ­зі­дэн­ц­кія кам­па­ніі ў Поль­ш­чы і Бе­ла­ру­сі. І ка­лі поль­скія вы­ба­ры за на­мі і па­ма­лень­ку эмо­цыі зма­ган­ня зы­хо­дзяць з абод­вух суп­раць­стаў­ных ла­ге­раў, то ў Бе­ла­ру­сі пік эмо­цый уз­ра­стае да мак­сі­му­му і пры­па­дзе на най­б­лі­жэй­шую ня­дзе­лю, 9 жніў­ня. Тое, што ад­бы­ва­ла­ся ў поль­скай дзяр­жа­ве ў рам­ках дэ­ма­кра­тыч­ных пра­цэ­дур вы­бар­чай кам­па­ніі, вы­зва­лі­ла не­ве­ра­год­ны ма­бі­лі­за­цый­ны па­тэн­цы­ял гра­мад­ства і па­ка­за­ла ўнут­ра­ныя ў ім па­дзе­лы. Доб­ра, што ўрэш­це прэ­зі­дэнт Ан­джэй Ду­да і яго­ны кан­ку­рэнт па­ціс­ну­лі са­бе ру­кі ў знак прыз­нан­ня дэ­мак­ра­тыч­на­га вы­ба­ру кі­раў­ні­ка дзяр­жа­вы, але так­са­ма ўка­за­лі на пат­рэ­бу ўза­ем­най па­ша­ны па­між людзь­мі роз­ных па­лі­тыч­ных по­гля­даў, бо вя­до­ма здаў­на, што кож­ная ўнут­ра­ная вай­на ў гра­мад­стве ў да­лей­шай пер­с­пек­ты­ве да ні­чо­га доб­ра­га не пры­вя­дзе. За­ста­ец­ца ве­рыць у леп­шае, асаб­лі­ва ў кан­тэк­с­це вык­лі­каў праб­лем сус­вет­на­га маш­та­бу, якія не за га­ра­мі і ля­са­мі, але ўжо ў нас. Спра­ва перш за ўсё ў вяр­тан­ні хва­лі зах­вор­ван­няў ка­ра­на­ві­ру­сам, якая су­па­дзе з во­сень­скім гры­поз­ным се­зо­нам. Эпі­дэ­мі­ё­ла­гі кра­і­ны б’юць тры­во­гу па пры­чы­не не­ад­каз­ных па­во­дзін гра­мад­ства. Не без ві­ны тут і па­лі­ты­кі ўсіх кі­рун­каў, якія вы­бар­чую кам­па­нію пра­во­дзі­лі без аг­ляд­кі на дзей­ныя за­ко­ны, але ніх­то не аш­т­ра­фа­ваў за да­пуш­ча­ныя імі па­ру­шэн­ні. Да гэ­та­га поў­ная няў­пэў­не­насць у тым, як дру­гую хва­лю пан­дэ­міі выт­ры­мае су­свет­ная гас­па­дар­ка. Пы­тан­няў і сум­нен­няў шмат, а ад­наз­нач­ных ад­ка­заў ад ула­да­роў гэ­та­га све­ту не ат­рым­лі­ва­ем. З кож­ным днём што­раз больш пы­тан­няў і сум­нен­няў спа­ра­джае вы­бар­чы пра­цэс у Бе­ла­ру­сі. Бе­ла­ру­скае гра­мад­ства кі­ну­ла вык­лік перш за ўсё сі­стэ­ме фаль­шы­ва­га пад­лі­ку га­ла­соў і веч­на­га кі­ра­ван­ня кра­і­най Аляк­сад­рам Лу­ка­шэн­кам. Шмат­ты­сяч­ныя мі­тын­гі з удзе­лам жа­но­ча­га трыо з аб’­яд­на­ных вы­бар­чых шта­боў — Свят­ла­ны Ці­ха­ноў­скай, Ма­рыі Ка­лес­ні­ка­вай і Ве­ра­ні­кі Цап­ка­лы нат­х­ні­лі бе­ла­ру­скае гра­мад­ства на ве­ру ў маг­чы­масць пе­ра­мен дзя­ку­ю­чы вы­бар­ча­му бю­ле­тэ­ню. Нат­х­ні­лі на на­дзею, якая ад­бі­ра­ла­ся га­да­мі сі­стэ­май, ство­ра­най ця­пе­раш­нім кі­раў­ні­ком рэс­пуб­лі­кі на пра­ця­гу двац­ца­ці пя­ці га­доў — сі­стэ­май стра­ху, поў­най дэ­бе­ла­ру­сі­за­цыі, па­лі­тыч­най і фі­зіч­най рас­п­ра­вы над інакш ду­ма­ю­чы­мі. Та­му не­вы­пад­ко­ва ў ад­каз на ўсю лу­ка­шэн­каў­скую па­лі­ты­ку мі­тын­гоў­цы кры­чаць „Пе­ра­ме­ны” і „Лю­бім, мо­жам, пе­ра­мо­жам”. Ад ус­хо­ду і да за­ха­ду Бе­ла­ру­сі з аб­лас­ных га­ра­доў, ма­лых мя­стэ­чак і вё­сак ідзе ад­на­знач­ны па­сыл: „не” для та­кой ула­ды і та­кой Бе­ла­ру­сі. А ўла­да па­куль дзей­ні­чае па ад­п­ра­ца­ва­най сі­стэ­ме — штраф­ныя ба­та­льё­ны Лу­ка­шэн­кі па­паў­ня­юц­ца на кан­ве­е­ры су­до­вых арыш­та­ван­няў і штра­фаў, за­лож­ні­каў унут­ра­най і за­меж­най па­лі­ты­кі.

Увесь час іза­лю­юць ак­ты­ві­стаў на час прэ­зі­дэн­ц­кіх вы­ба­раў — зат­рым­лі­ва­юць іх для ад­быц­ця ра­ней прыз­на­ча­ных арыш­таў. Пра гэ­та па­ве­дам­ляе пра­ва­а­ба­рон­чы сайт spring96.org. Зат­ры­ман­ні ад­бы­лі­ся ў Мен­ску, Вор­шы, На­ва­по­лац­ку, Бе­рас­ці, Слуц­ку і ін­шых га­ра­дах. Па­вод­ле зве­стак пра­ва­а­ба­рон­цаў, ад па­чат­ку вы­бар­чай кам­па­ніі 204 ча­ла­ве­кі асу­джа­ны ў агуль­най скла­да­нас­ці на 2937 су­так арыш­ту па ад­мі­ніст­ра­цый­ных ар­ты­ку­лах, вы­ка­ры­ста­ных у мэ­тах па­лі­тыч­на­га пе­рас­ле­ду. 367 ча­ла­век ат­ры­ма­лі штра­фы агуль­ным па­ме­рам амаль у 285 000 руб­лёў (гэ­та больш як 116 000 до­ла­раў ЗША). Пра­ва­а­ба­рон­цам вя­до­ма як мі­ні­мум пра 1277 вы­пад­каў ад­воль­ных зат­ры­ман­няў, якія ад­бы­лі­ся з 6 траў­ня па 31 лі­пе­ня.

Та­ко­му ста­но­віш­чу ра­шу­чае „не” вы­каз­вае за­раз бе­ла­ру­скі на­род. Ка­лі дзя­ку­ю­чы ін­тэр­нэт-стры­мам я гля­дзеў боль­шасць пе­рад­вы­бар­чых мі­тын­гаў, дык яш­чэ ад­но дай­ш­ло да мя­не: гэ­тай энер­гіі і год­нас­ці не заб­раць ужо з душ мі­тын­гу­ю­чых бе­ла­ру­саў. Не заб­раць ні­ко­му тых мар аб сва­бо­дзе і му­рах, якія рух­нуць ра­ней ці паз­ней. Гэ­тая ат­мас­фе­ра ста­ла­ся чар­го­вым, не­ве­ра­год­ным за­ра­дам для па­ка­лен­няў, якім прый­дзец­ца ад­стой­ваць не­за­леж­ную Бе­ла­русь. Ніх­то сён­ня не ў змо­зе прад­ка­заць, што ад­бу­дзец­ца 9 ці 10 жніў­ня, ад­ра­зу пас­ля га­ла­са­ван­ня. Пры ўсёй ге­а­па­лі­тыч­най скла­да­нас­ці на пост­са­вец­кай пра­сто­ры пра­ва­ка­цыі тут не вык­лю­ча­ны. Але ад­но чут­нае — пры­тух­лая лу­ка­шэн­каў­ская сі­стэ­ма ўжо так смяр­дзіць, што ей­ным агід­ным па­хам ніх­то не хо­ча ды­хаць.

Яў­ген Ва­па