Гарадзенская вясна

Ка­лі Ша­ноў­ныя Чы­та­чы чы­та­е­це гэ­тыя сло­вы, сі­ту­а­цыя ва­кол нас ёсць ужо зу­сім ін­шая ад той, якую апіс­ваю. Спе­цы­фі­ка тыд­нё­ві­ка дае нам боль­шыя маг­чы­мас­ці рэф­лек­сіі, ана­лі­зу ці пра­чы­тан­ня са­лід­ных рэ­пар­цёр­скіх за­пі­саў, але ў кан­ф­ран­та­цыі з неп­рад­ка­заль­на змен­лі­вай, што­дзён­най рэ­ча­іс­нас­цю апы­на­ем­ся на прай­г­ра­ных па­зі­цы­ях. Та­му да­гэ­туль, пі­шу­чы пра ка­ра­на­ві­рус, ста­раў­ся я паз­бя­гаць уся­ля­кіх ста­ты­стыч­ных да­ных, бо ў мо­мант зда­чы га­зе­ты да дру­ку і яе вы­ха­ду роз­ні­ца ў ліч­бах зах­вор­ван­няў знач­на ра­зы­хо­дзі­ла­ся. Пі­шу­чы гэ­тыя сло­вы, ме­лі мы чар­го­выя аб­ме­жа­ван­ні, якія ўвай­ш­лі ў сі­лу з мі­ну­лай су­бо­ты і па­ня­дзел­ка і ма­юць аба­вяз­ваць да 29 лі­ста­па­да. Не бу­ду іх тут пры­во­дзіць, бо што­дзён­нае жыц­цё пры­му­шае ўсіх нас прыт­рым­лі­вац­ца но­ваў­вя­дзен­няў. Ад­нак хут­кі рост хво­рых пад трыц­цаць ты­сяч што­дзень і рост ліч­бы па­мер­лых, ма­быць, прыме фор­му чар­го­ва­га рас­па­ра­джэн­ня ў выг­ля­дзе на­цы­я­наль­на­га ка­ран­ці­ну. Ні больш, ні менш, аба­зна­чае ён нам аба­вяз­ко­вую хат­нюю іза­ля­цыю і ад­мі­ран­не гас­па­дар­кі. Ка­лі па­куль яш­чэ ня­ма гэ­та­га дра­ко­на­ва­га за­ко­ну, то не­паз­беж­на возь­ме ён нас ця­гам най­блі­жэй­ша­га ча­су. Ужо за­раз Літ­ва, Грэ­цыя аб­вяс­ці­лі пра трох­тыд­нё­вае за­ма­рож­ван­не гра­мад­ска­га жыц­ця, а ін­шыя кра­і­ны ўво­дзяць па­доб­ныя жор­ст­кія аб­ме­жа­ван­ні, толь­кі не на­зы­ва­ю­чы іх са­праўд­ным іме­нем. Пас­ля па­пя­рэд­ня­га фе­лье­то­на, у якім апі­саў я траў­ма­тыч­ную для мя­не смерць на­шай сва­яч­кі, якая пай­ш­ла ў шпі­таль на апе­ра­цыю, а вяр­ну­ла­ся не на вё­ску, толь­кі ў ка­ра­на­ві­рус­най тру­не ад­ра­зу на мо­гіл­кі, адаз­ва­лі­ся на­шы чы­та­чы і ра­ска­за­лі мне пра па­доб­ныя вы­пад­кі з роз­ных кут­коў Пад­ляш­ша. Не ве­даю ў чым спра­ва, але вы­гля­дае гэ­та яш­чэ і так, што лю­дзям вя­ско­ва­га скла­ду жыц­ця не­як во­кам­г­нен­на ў шпі­таль­ным ася­род­дзі па­ні­жа­ец­ца іму­на­ла­гіч­ная сі­стэ­ма ар­га­ніз­ма. Ма­быць, гэ­та за­над­та да­лё­ка іду­чыя аба­гуль­нен­ні, але на­о­гул па­тра­піць за­раз у сі­стэ­му ахо­вы зда­роўя на прак­ты­цы аба­зна­чае маг­чы­масць за­стац­ца і без зда­роўя. Апіс­ва­ю­чы на­зі­ран­ні за ка­ра­на­ві­рус­най за­ра­зай, ціс­ну­ла­ся мне заў­сё­ды ў га­ла­ву пы­тан­не: а коль­кі ах­вяр ся­род лю­дзей, якія хва­рэ­юць ін­шы­мі хва­ро­ба­мі — ан­ка­ла­гіч­ны­мі, сар­дэч­ны­мі ці ды­я­бе­там, ка­лі ня­ма до­сту­пу да не­пас­рэд­най да­па­мо­гі? Мы сён­ня так­са­ма да­клад­на не ве­да­ем, бо не бы­ло тэ­ста­ван­ня ся­род тых, якія па­мер­лі ад ін­фар­к­ту ці ін­суль­ту, што да­ка­наў іх ка­ра­на­ві­рус. Не ве­да­ем так­са­ма коль­кі лю­дзей ужо зах­ва­рэ­ла ін­шы­мі цы­ві­лі­за­цый­ны­мі хва­ро­ба­мі, якія без до­сту­пу да ды­яг­но­сты­кі ў рэ­аль­нас­ці ма­юць пе­рад са­бою толь­кі не­каль­кі ме­ся­цаў жыц­ця. Про­ста спас­ці­га­юць нас дра­мы, па­ха­ван­ні, не­за­ле­ча­ныя га­да­мі траў­мы для ся­мей­ні­каў. І вось у апош­ніх днях мі­ну­ла­га тыд­ня быц­цам па ма­ёй прось­бе на ад­ным з ін­тэр­нэт-рэ­сур­саў з’я­ві­ла­ся ін­фар­ма­цыя, што ў каст­рыч­ні­ку бя­гу­ча­га го­да па­мер­ла най­больш лю­дзей у па­раў­нан­ні з мі­ну­лы­мі га­да­мі. У апош­нім яго тыд­ні бы­ло гэ­та 12 257 асоб, ты­дзень ра­ней — 12 244. Звыш 10 ты­сяч па­мер­лых бы­ло за­фік­са­ва­ных па­між 10 і 18 каст­рыч­ні­ка. Звы­чай­ная ся­рэд­няя ста­ты­стыч­ная па­мер­лых за ты­дзень у Поль­ш­чы бы­ла да­гэ­туль на ўзроў­ні 7,7 ты­сяч. Так вя­лі­кай коль­кас­ці па­мер­лых ця­гам ся­мі дзён не бы­ло ў дзяр­жа­ве ад пя­ці га­доў. Пер­шая, вес­на­вая хва­ля ка­ра­на­ві­ру­са ў Поль­ш­чы не пры­нес­ла так дра­ма­тыч­ных ста­тыстык як на­пры­клад у Іта­ліі ці Іс­па­ніі. У рэ­аль­нас­ці ў ана­ла­гіч­ным пе­ры­я­дзе коль­касць па­мер­лых бы­ла ні­жэй­шай чым­сь­ці год ці два. Для скеп­ты­каў та­кія да­ныя бы­лі до­ка­зам на тое, што эпі­дэ­мія гэ­та вы­дум­ка, звы­чай­ная ма­ні­пу­ля­цыя ўлад. Усё па­ча­ло рэз­ка змя­няц­ца на зло­ме ве­рас­ня і каст­рыч­ні­ка. І яш­чэ ад­но па­раў­нан­не, яко­га нель­га аб­мі­нуць. Па­між 31 жніў­нем а 1 лі­ста­па­дам 2020 го­да ў кра­і­не па­мер­лі 84 054 асо­бы. У ана­ла­гіч­ным пе­ры­я­дзе год ра­ней (2019), адыш­ло ў веч­насць 68 203 ча­ла­век. Зна­чыць, роз­ні­ца скла­дае амаль 16 ты­сяч ах­вяр больш. За су­хі­мі ліч­ба­мі ха­ва­ец­ца ча­ла­ве­чы боль і сму­так. Што бу­дзе з на­мі? Па­куль ад­ка­зу ня­ма.

Яў­ген ВА­ПА